Jan van Ruusbroec
Ghedeilt
Niemen en mach inwindigher
oefeninghen pleghen noch ghevoelen, hi en si gode gheheel ende te male
inghekeert. Want alsoe langhe alse die mensche van herten ghedeilt es, soe es
hi uutsiende ende onghestadich in sinen ghemoede, ende wert licht beweecht van
lieve ende van leede tidelijcker dinghen, want si leven noch in hem (Vanden
blinkenden steen 333-337).
You cannot engage in inner
practice, or experience it, if you are not turned inward completely, towards
God. For as long as a man is divided in his heart he will look outward and
remain fickle in his mind and he is easily moved by the joys and sorrows of
things temporary, for they are still alive in him.
Ontfenkelec
Bi wilen gravet god selve in
dien ghelatenen wille dies menschen, ghelikerwijs dat wi venden van Abrahamme
dat hine tempteerde ende proevede ende ghebout heme dat hi sinen sone Ysacke,
dien hi minde boven al, die heme ghegeven was boven nature ende daer hi groets
dincs ane vermoede, dat hi dien doeden soude ende offeren op enen berch. Ende
hi was sempelec ghehoersam sonder wederwillen in dat alre swaerste dat sine
nature ghedragen mochte. Ende hier omme was sijn wille gode ontfenkelec, rechte
als ochte hi dat werc volbracht hadde, want hi ghehoersam ende ghereet was al
dat te doene dat god gheboet. Ende hier omme ghebenedidene god ende ghelovede
heme dat hi sijn saet manechfoldeghen soude ghelijc den sterren dies hemels
ende dien sande dire zee, ende dat in sinen sade souden werden ghebenedijt alle
minschen, dat es overmids Cristum, die van sinen zade gheboren es (Van den
geesteliken tabernakel 111-123).
Sometimes God Himself
engraves in the surrendered will of this person, as we find of Abraham that He
tempted and tried him and bid him that he should put to death his son Isaac,
whom he loved above everything, who was given to him supernaturally and from
whom he expected great things, and should sacrifice him on a mountain. He was
simply obedient without opposition in the most difficult thing that his nature
could bear. And therefore, his will was acceptable to God, just as though he
had accomplished the work, for he was obedient and prepared to do all that God
bade. And therefore, God blessed him and promised him that He would multiply
his seed like the stars of heaven and the sand of the sea, and that in his seed
all people would be blessed, that is, through Christ, who is born of his seed.
Oerwoede
De minnende siele opent alle
hare crachte, heme te gevene al dat si es ende te ontfane al dat hi es. Ende
dit es hare onmogeleec. Want soe si meer geeft ende meer ontfeet, soe hare meer
lust te gevene ende te ontfane. Ende si en can <hare selven> te male in
gode niet gegeven, noch gode te male ontfaen. Want al dat si ontfeet, jegen dat
hare ontblijft, dat es cleyne ende, int gevoelen, alse niet. Ende hier ave wert
si verstormt ende valt in ongedure ende in oerwoede van minnen. Want si en can
gods gedarven noch vercrigen, vergronden noch verhoegen, gevaten noch gelaten
(Vanden seven sloten 792-800).
The loving soul lays open all
her faculties to give Him all that she is and to receive all that He is. But
this is impossible to her, for the more she gives and receives, the more she
longs to give and to receive. And she can neither give herself intirely to God
nor receive God entirely. For all that she receives, compared to what she still
lacks, is little, and in her experience, as nothing. Therefore, she becomes
tempestuous and falls into the restlessness and violent impetuosity of love,
for she can neither do without Him nor acquire Him, sound His depths nor reach
His summits, embrace Him nor abandon Him.
Sat
Ende die minne gods es een
verterende vier, dat ons teert uut ons selven ende verswelghet met gode in
eenicheyt. Siet, daer zijn wij sat ende overvloedich ende met gode eene eewighe
volheit. Nochtan bliven wij altoes hongherich in ons selven, daer wij leven in
anderheit ende minnen die ghebode der duechtsamheit. Ende aldus sijn wij altoes
sat boven ons zelven <met gode in eenicheit, ende hongherich in ons
selven> daer wij minnen ende leven der gherechticheit; ende dit es sat ende
hongherich, werken ende ghebruken, ende leven in ghewaricheit (Vanden XII
beghinen 814-822).
And this love of God is a
consuming fire that eats us out of ourselves and swallows us up with God in
unity. Behold, there we are filled and overflowing and one eternal fullness
with God. Nevertheless, we always remain hungry in ourselves where we live in
otherness and love the commandments of virtuousness. Thus we are always
satisfied above ourselves with God in unity, and hungry in ourselves where we
love and live according to justice; this is (being) satisfied and hungry,
working and enjoying, and living in righteousness.
Ufent
Al schinet goed, / het wert
onspoed / ende al venijn. / Staet op uwe hoede, / doet alse die vroede: / en
laetd u niet bedrieghen. / Werddi ghetoghen, / ghi sijt bedroghen: / men sal u
lieghen. / Laatd al dit varen, / nemt uws selfs ware / ende ufent Jhesum uwen
brudegooem. / Scuwet vremde gaste, / blijft met hem vaste / ende nemt sijns
gooem. / Keert u binnen, / pleeght ghieregher minnen / ende alre dooght. / Hi
sal u spisen, / leeren ende wisen, / want hi es uwe vooght. / Hi sal u vuren /
boven alle uwe ghebueren, / in sijns vaders scooet. / Daer vendi trouwe, /
boete van allen rouwe / ende van alre nooed (Van seven trappen 85-111).
Although it may look good, /
It becomes calamitous / And totally venomous. / Be on your guard. / Do as the
sage: / Do not let yourself be deceived. / If you have been attracted, / You
are deceived; / They will lie to you. / Let all that go by; / Pay attention to
yourself, / And be occupied with Jesus your Bridegroom. / Avoid alien guests, /
Remain close to Him, / And pay attention to Him. / Turn within, / Cultivate
eager love / And every virtue. / He shall feed, / Teach and instruct you, / For
He is your guardian. / He shall lead you / Above all your acquaintances, / Into
the bosom of His Father. / There you find fidelity, / Healing for all mourning,
/ And for all distress.
Verenicht
Gheesteleke starcheit verheft
dat ghemoede boven alle tijtlike dinghe ende toent der redenen de eighenscape
der persoene: de moghenheit des vaders, de wijsheit des soens, de goedde des
heilichs gheests; ende ontfunct de begheerte met eenre ghevouliker liefden,
alsoe dat de memorie hare van allen dinghen ledicht ende ontcommert, ende de
redene die ewighe waerheit in al haren werken aensiende es, ende de begheerte
met ghevoeliker liefden in de goetheit gods haer altoes druckende es; ende dan
alle de crachte der sielen inwendich ende uutwendich in dat ghemoede op trect
ende verenicht, also dat hi onachtsam wert alle dies dat in de werelt es, ende
dattene gheene creatuere dwinghen noch letten en mach, hi en moghe hem der
goedden gods offeren also dicke als hi wilt. Hier omme es hi vri ende onghevaen
van allen creatueren. Ende daer omme es hi starc, want hi eertsche dinghe
verwonnen heeft ende alle sine crachte der sielen verenicht ende op gherecht
heeft elke in hare werke (Dat rijcke der ghelieven 1074-1087).
Spiritual fortitude elevates
the mind above all temporal things and shows to the reason what is proper to
(each of) the Persons: the Father’s omnipotence, the Son’s wisdom, the Holy
Spirit’s goodness; and it (fortitude) ignites desire with a felt affection so
that the memory empties and detaches itself of concerns about anything, and
reason is viewing eternal truth in all its acts, and desire is ever pressing
itself with felt affection into the goodness of God; and then (fortitude) draws
up and unites all the inward and outward faculties of the soul, in the mind, so
that a person becomes indifferent to everything in the world, and that no
creature can keep, nor hinder, him from offering himself to the goodness of God
as often as he wants. This is why he is free and untrammeled by any creature.
Therefore he is strong, for he has conquered earthly things and has united and
lifted up all the faculties of his soul, each according to its acts.
Versoncken
Dat sijn die ghene die boven
alle uutwendighe werke van karitaten hare wandelinghe hebben inden hemel, ende
vereenicht ende versoncken sijn in gode, ende god in hem, alsoe dat tuschen god
ende hem niet en middelt dan tijt ende staet der sterfelijcheit (Die geestelike
brulocht 439-443).
These are the ones who, above
all external works of charity, have their converse in heaven and are united and
sunken away in God and God in them so that nothing but time and the state of
mortality comes between God and them.
Wassen
Want gherechte minne en suect
des heers nied ende daer omme heeft si gode ende alle ding, want si met gratien
natuere verwindt. Ende hier omme, gheft Cristo, uwen brudegooem, al dat ghi
sijt, ende al dat ghi hebt ende vermooght, ende dit doet met melder, vrier
herten. Ende da sal hi u weder gheven al dat hi es ende al dat hi vermach, soe
en saeghdi nooeyt soe bliden dagh. Want hi sal u openen sine gloriose, minnende
herte ende die binnenste sijnre zielen, al vol glorien, gratien ende vrouden
ende trouwen. Ende daer in seldi verbliden ende wassen ende toenemen in
herteleker liefden. Die opene wonde sijnre ziden sal sijn uwe pooerte in dat
eeweghe leven ende uwe ingang in dat levende paradijs dat hi selve es (Een
spieghel der eeuwiger salicheit 49-58).
For true love does not seek
what is hers; and therefore she has God and all things, for she overcomes
nature with grace. And therefore give Christ, your Bridegroom, all that you are
and all theat you have and can, and do this with a generous free hart; and then
He shall give back to you all that He is and all that He can: and you will
never have seen such a glad day. For He shall unfurl His glorious loving heart
for you, and the innermost of His soul, all full of glory, grace, joy, and
fidelity. And therein shall you rejoice and wax and grow in heartfelt love. The
open wound in His side shall be your gate to eternal life, and your entrance
into the living paradise that He Himself is.
Wiseloes
Ende alle die hen daer in
verbonden weten, die moeten ewech salech bliven. Ende si sijn alle rike van
doegheden, ende claer in scouwene, ende eenvoldech daer si gebrukeleke rasten.
Want in haren inkere soe oppenbaert hare die minne gods utevloiende met allen
goeden, ende intreckende in enecheit, ende overweseleke ende wiseloes in
ewegher rasten. Ende hieromme sijn si met gode verenecht met middele, ende
sonder middel, ende oec sonder differentie (Boecsken der verclaringhe 384-390).
And all those who know themselves
to be bound therein must remain eternally blissfull. They are all rich in
virtues and enlightened in contemplation and simple where they rest enjoyably,
for in their turning-in, the love of God reveals itself as flowing out with all
good and drawing in into unity and (as) superessential and without mode in an
eternal repose. And so they are united to God, by intermediary, without
intermediary, and also without difference.
Bronnen
o
Boecsken der
verclaringhe, redactie van G. de Baere, uitgegeven door G. de Baere, ingeleid
door P.Mommaers, vertaald in het Engels door Ph.Crowley en H.Rolfson, vertaald
in het Latijn door L.Surius (1552), Corpus Christianorum. Continuatio
Mediaeualis 101, Studiën en tekstuitgaven van ons geestelijk erf XX,1, Corpus Christianorum.
Continuatio Mediaeualis 101, Opera omnia 1, Tielt en Leiden 1981.
o
Dat rijcke der
ghelieven, redactie van G. de Baere, uitgegeven en ingeleid door J.Alaerts,
vertaald in het Engels door H.Rolfson, vertaald in het Latijn door L.Surius
(1552), Studiën en tekstuitgaven van ons geestelijk erf XX,4, Corpus
Christianorum. Continuatio Mediaeualis 104, Opera omnia 4, Tielt en Turnhout
2002.
o
Die geestelike
brulocht, redactie van G. de Baere, uitgegeven door J.Alaerts, vertaald in het
Engels door H.Rolfson, vertaald in het Latijn door L.Surius (1552), ingeleid
door P.Mommaers, Studiën en tekstuitgaven van ons geestelijk erf XX,3, Corpus
Christianorum. Continuatio Mediaeualis 103, Opera omnia 3, Tielt en Turnhout
1988; Jan van Ruusbroecs „Brulocht“ in oberdeutscher Überlieferung, hg. u.
untersucht v. W.Eichler, Münchener Texte und Untersuchungen zur deutschen
Literatur des Mittelalters 22, München 1969.
o
Een spieghel der
eeuwigher salicheit, uitgegeven door G. de Baere, ingeleid door P.Mommaers,
vertaald in het Engels door A.Lefevere, vertaald in het Latijn door L.Surius
(1552), Studiën en tekstuitgaven van ons geestelijk erf XX,8, Corpus
Christianorum. Continuatio Mediaeualis 108, Opera omnia 8, Tielt en Turnhout
2001.
o
Vanden blinkenden
steen. Vanden vier becoringhen. Vanden kerstenen ghelove. Brieven, uitgegeven
door G. de Baere, Th.Mertens en H.Noë, ingeleid door Th.Mertens en P.Mommaers,
vertaald in het Engels door A.Lefevere, vertaald in het Latijn door L.Surius
(1552), Studiën en tekstuitgaven van ons geestelijk erf XX,10, Corpus Christianorum.
Continuatio Mediaeualis 110 Opera omnia 10, Tielt en Turnhout 1991.
o
Van den
geesteliken tabernakel, redactie van G. de Baere, uitgegeven en ingeleid door
Th.Mertens, vertaald in het Engels door H.Rolfson, vertaald in het Latijn door
L.Surius (1552), Studiën en tekstuitgaven van ons geestelijk erf XX,5/6, Corpus
Christianorum. Continuatio Mediaeualis 105/106, Opera omnia 5/6, 2 delen, Tielt
en Turnhout 2006.
o
Vanden seven
sloten, ingeleid en uitgegeven door G. de Baere, vertaald in het Engels door H.
Rolfson, vertaald in het Latijn door L.Surius (1552), Studiën en tekstuitgaven
van ons geestelijk erf XX,2, Corpus Christianorum. Continuatio Mediaeualis 102,
Opera omnia 2, Tielt en Leiden 1981.
o
Vanden XII
beghinen, redactie van G. de Baere, prolegomena en uitgegeven door M.M.Kors,
vertaald in het Engels door H.Rolfson, vertaald in het Latijn door L.Surius
(1552), Studiën en tekstuitgaven van ons geestelijk erf XX,7.7A, Corpus
Christianorum. Continuatio Mediaeualis 107.107A, Opera omnia 7.7A, Tielt en
Turnhout 2000.
o
Van seven
trappen, redactie van G. de Baere, uitgegeven en ingeleid door R.Faesen,
vertaald in het Engels door H.Rolfson, vertaald in het Latijn door L.Surius
(1552), Studiën en tekstuitgaven van ons geestelijk erf XX,9, Corpus Christianorum.
Continuatio Mediaeualis 109, Opera omnia 9, Tielt en Turnhout 2003.
Links
o
Jan van Ruusbroec
o
Dat derde leven